Uchwała Nr XXVI / 208 / 2005

Rady Powiatu Białostockiego

z dnia 24 marca 2005 roku

w sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Białymstoku za rok 2004.

Na podstawie art. 38 ust.1 ustawy z 15 grudnia 2000 r o ochronie konkurencji i konsumentów (. Dz.U. z 2003 r Nr 86, poz.804 z późn. zm.) oraz art. 12 pkt. 11 ustawy  z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym ( Dz.U. z 2001 r Nr.142, poz.1592 z późn.zm.) Rada Powiatu uchwala, co następuje:

§ 1

Zatwierdzić roczne sprawozdanie z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Białymstoku za rok 2004 stanowiące załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady

Andrzej Adam Kałużyński

Załącznik

do Uchwały Nr XXVI / 208 / 2005

Rady Powiatu Białostockiego

z dnia 24 marca 2005 roku

Sprawozdanie

z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Białymstoku za 2004 rok

                Realizacja określonego w art.4 ust.1 pkt.18 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r o samorządzie powiatowym ( Dz.U. z 2001 r.Nr 142, poz.1592 z późn.zm) zadania powiatu dotyczącego ochrony praw konsumenta uregulowana została w rozdziale 2 ustawy z 15 grudnia 2000 r o ochronie konkurencji i konsumentów ( Dz.U. z 2003 r Nr 86 poz. 804 z późn. zm.).

Zadania powiatu w zakresie praw konsumentów wykonuje Powiatowy Rzecznik Konsumentów powoływany przez Radę Powiatu. 17 sierpnia 2005 roku upłynie pięć lat odkąd pełnię te funkcję w powiecie białostockim.

              Zgodnie z art. 38 ust. 1  ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów Rzecznik w terminie do 31 marca każdego roku przedkłada Radzie Powiatu do zatwierdzenia roczną informację  ze swojej działalności.

              W roku 2004 realizacja zadań Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Białymstoku przedstawiała się następująco:

1.       Zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony konsumentów.

1.1.              Ogólna charakterystyka problemów z jakimi zgłaszali się konsumenci.

                   W roku 2004 rozpatrywałam i udzielałam w różnych formach porad i pomocy prawnej, na ich pisemny wniosek  40 konsumentom. Jest to ilość porównywalna do roku 2003. Nadto udzielałam porad telefonicznych i z wykorzystaniem poczty elektronicznej ( około 2-3 dziennie, co daje liczbę około 700 porad rocznie). Najczęściej po poradę zgłaszali się mieszkańcy gmin Czarna Białostocka, Wasilków. Supraśl, Juchnowiec, Łapy i Michałowo. W roku 2004 nie było zgłoszeń od mieszkańców gmin Poświętne i Zawady. Pytania konsumentów zadawane w rozmowach telefonicznych dotyczą zróżnicowanych problemów, najczęściej powtarzające się to:

- czy można zwrócić zakupiony towar , w jakim terminie?

- czy można żądać w dniu złożenia reklamacji wymiany towaru na nowy?

- czy można żądać zwrotu pieniędzy ?

- co zrobić gdy sprzedawca nie chce przyjąć reklamacji?

- co zrobić gdy naprawa towaru niepokojąco się przedłuża?

- jaka jest różnica między rękojmią i gwarancją ?

- czy na każdy zakupiony towar przemysłowy powinniśmy otrzymać gwarancję?

          Zasadniczy trzon spraw zgłaszanych przez konsumentów związany był z realizacją uprawnień konsumenckich z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową ( na podstawie ustawy z 27 lipca 2002 r o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. nr 141,poz.1776). Wpływały również sprawy z zakresu prawa telekomunikacyjnego, prawa przewozowego, prawa ubezpieczeniowego, bankowego, umów o dzieło regulowanych prawem cywilnym itp. Podobnie jak w roku 2003 do Rzecznika wpływały skargi na firmy prowadzące działalność w tzw. systemie argentyńskim. Bardzo istotną, przynajmniej teoretycznie, zmianą w tym zakresie było wejście w życie z dniem 3 sierpnia 2004 r  ustawy  z 12 czerwca 2004 roku o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawy o kredycie konsumenckim ( Dz.U. Nr 162,poz.1693).Ustawa ta zdelegalizowała tzw. system konsorcyjny stanowiąc, iż organizowanie grupy z udziałem konsumentów w celu finansowania zakupów w tym systemie jest czynem nieuczciwej konkurencji, wprowadzając zakaz zawierania umów w ramach tego systemu. W ustawie uregulowano także  sprawę odpowiedzialności karnej osób prowadzących działalność gospodarczą polegającą na zarządzaniu mieniem gromadzonym w ramach grupy, organizujących grupę, a także osób działających w ich imieniu. Niestety skuteczność nowych regulacji jest ograniczona, firmy działające do czasu wejścia w życie ustawy w systemie argentyńskim, z reguły funkcjonują dalej , zmieniając nazwę firmy i stosując kamuflaż narażają na straty konsumentów.

        Zakres pomocy prawnej udzielanej konsumentom jest bardzo zróżnicowany, czasami jest to poinformowanie konsumenta o przysługujących mu prawach,  czasami jest to porada odnośnie sposobu postępowania w danej sprawie , podyktowanie treści pisma. Daje się zauważyć  zmiany w świadomości konsumentów, często zwracają się do Rzecznika przed podpisaniem umowy z prośba o ocenę proponowanych warunków.

1.2.              Struktura udzielonych porad – Tabela nr.1

Tabela Nr.1: Zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony konsumentów- Struktura udzielonych porad:

 Wykazana  powyżej struktura przedmiotowa rozpatrywanych spraw nie odzwierciedla ich zróżnicowania. Przykładowo sprawy określone jako z zakresu usług telekomunikacyjnych dotyczyły m.in.

- skargi mieszkańców wsi Radule, Rzędziany i Sawino na nie zapewnienie przez TP SA możliwości korzystania z Internetu,

- nieprawidłowości w naliczeniu opłat za rozmowy z telefonu komórkowego przez firmę POLKOMTEL ( z  dołączonego do faktury bilingu wynika, iż konsument  w czasie między 17.47 a 18.01  rozmawiał 212 min i 30 sek)

- dochodzenia roszczeń z tytułu naliczenia przez TP SA opłaty za połączenia z numerem 0 700 …

Czasem udzielałam porad nie związanych z prawem konsumenckim:

Konsument zwrócił się z prośbą o udzielenie pomocy w odzyskaniu pieniędzy wpłaconych przedstawicielowi Firmy na wymianę okien, w sytuacji gdy przedstawiciel ten przywłaszczył sobie wpłaconą kwotę.

2.Występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów.

2.1. Ogólna charakterystyka interwencji z jakimi Rzecznik występował do przedsiębiorców.

                Zgodnie z art. 37 ust.1 pkt. 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów do zadań Rzecznika należy występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów, a zgodnie z ust. 4 cytowanego powyżej przepisu –przedsiębiorca, do którego zwrócił się rzecznik konsumentów, obowiązany jest udzielić rzecznikowi wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia oraz ustosunkować się do uwag i opinii rzecznika. Niestety, w praktyce przedsiębiorcy nie zawsze, pomimo powtórnych wystąpień, udzielają odpowiedzi na wystąpienia, rzecznik nie dysponuje narzędziem pozwalającym na egzekwowanie odpowiedzi.

Zdarzają się także sytuacje, kiedy to sprzedawcy bardzo szybko reagują na wystąpienia rzecznika, telefonują, proszą o kontakt z konsumentem w celu szybkiego polubownego załatwienia sprawy.

W dalszym ciągu niedostateczna jest wśród przedsiębiorców znajomość aktualnych regulacji prawnych dotyczących postępowania w sprawach konsumenckich, w wielu placówkach handlowych wywieszone są przepisy nieobowiązującego  od 1 stycznia 2003 r Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków zawierania i wykonywania umów sprzedaży.

W ramach swoich ustawowych Uprawnień Rzecznik podejmował pisemne interwencje  u przedsiębiorców ( sprzedawców, usługodawców) w 34 sprawach.

1.3.              Struktura wystąpień kierowanych do przedsiębiorców – Tabela nr.2

Tabela Nr. 2: Wystąpienia do przedsiębiorców w sprawie ochrony praw i interesów konsumentów.

W  roku 2004 dało się zauważyć częstsze udzielanie przez producentów odpowiedzi negatywnych na wystąpienie rzecznika, przy czym producenci powołują się coraz częściej na niekiedy kontrowersyjne opinie własnych rzeczoznawców , daje się to zauważyć w szczególności przy reklamacji obuwia i usług telekomunikacyjnych.

Z opinii rzeczoznawcy wynika np. ,iż popękana , złuszczona skóra i przemakające podeszwy obuwia zimowego , po tygodniowym jego użytkowania powstały z winy konsumentki – użytkowała obuwie i źle go konserwowała, a ponadto z odpowiedzi sprzedawcy wynika cyt.” Zadaniem obuwia zimowego jest ochrona przed zimnem, przed wilgocią i wodą chroni obuwie gumowe”.

Ciekawą sprawą było wystąpienie do firmy zajmującej się sprzedażą poza lokalem  naczyń kuchennych, w imieniu konsumenta żądającego obiecanej w trakcie zakupu demonstracji użytkowania tego sprzętu w jego mieszkaniu. Konsument domagał się tejże demonstracji przez pół roku nie użytkując sprzętu.

Wystąpienie rzecznika przyniosło pozytywne zakończenie sprawy.

3. Wytyczanie powództw na rzecz konsumentów.

                 W roku 2004 Rzecznik nie skorzystał z przysługujących mu uprawnień do wytyczania powództw na rzecz konsumentów. Przygotował natomiast 7 pozwów sądowych do złożenia przez konsumentów. Niektóre z nich były wynikiem negatywnego ustosunkowania się  przedsiębiorców do wystąpienia Rzecznika np.  w sprawie odmowy przyjęcia reklamacji drzwi zakupionych w Firmie Terrazyt, odrzucenia reklamacji obuwia , odmowy zwrotu przez  Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Regionalnego (firma w systemie argentyńskim)  opłaty zwrotnej.

Niekiedy konsumenci zwracali się do Rzecznika wyłącznie w sprawie napisania pozwu np. 3 pozwy w sprawie nie wywiązania się najemcy sprzętu sklepowego z umowy najmu.

W jednym przypadku Rzecznik napisał  w imieniu konsumenta wniosek o poddanie sprawy orzekaniu Sądu Polubownego.

W jednej sprawie zapadło orzeczenie korzystne dla konsumenta, pozostałe sprawy są w toku załatwiania.

Dodać należy ,iż w większości przypadków  konsumenci nie decydują się na skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego, argumentując to koniecznością poniesienia kosztów  i przewlekłością postępowań.

4. Działania o charakterze  edukacyjno- informacyjnym.

              Na stronie internetowej Powiatu znajduje się informacja o  zadaniach realizowanych przez Rzecznika Konsumentów. Aktualnie pracuję nad  rozbudowaniem tej informacji poprzez zamieszczanie odpowiedzi na najczęściej zadawane przez konsumentów pytania.  Na adres e-mail  wss@powiatbialostocki.pl konsumenci mogą kierować zapytania  związane z ochroną ich praw. Informacja o działalności Rzecznika wywieszona jest we wszystkich urzędach gmin powiatu białostockiego.

Współpracując z mediami Rzecznik zamieścił w „Gazecie współczesnej „i „Kurierze porannym „kilkanaście komentarzy do problemów zgłoszonych przez czytelników.

 Od roku bieżącego rozpoczynam działania edukacyjne kierowane do uczniów szkół prowadzonych przez powiat, przy pomocy wolontariuszy z Młodzieżowego Parlamentu Europejskiego  działającego przy Kuratorium Podlaskim.

W roku 2004 nie uczestniczyłam w szkoleniach rzeczników. 

5. Współpraca i innymi instytucjami działającymi na rzecz konsumentów.

               W roku 2004 Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Białymstoku współpracował z  Wojewódzkim Inspektoratem Inspekcji Handlowej w Białymstoku w zakresie wymiany informacji, konsultacji przy załatwianiu spraw. W 5 wypadkach Rzecznik przejął do prowadzenia sprawy rozpatrywane przez PIH, po bezskutecznych próbach prowadzenia mediacji. W jednej sprawie na wniosek Rzecznika PIH występował do Specjalistycznego Laboratorium Kontrolno Analitycznego Chemii Gospodarczej i Kosmetyków w Bydgoszczy celem dokonania ekspertyzy jakości Cilit Żelu. Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej przekazuje Rzecznikowi kwartalne sprawozdania z działalności. Do niniejszego sprawozdania pozwalam sobie dołączyć Sprawozdanie z  działalności Inspektora za rok 2004.

             Rzecznik współpracuje z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów – Oddział w Lublinie, przekazując informacje o prawdopodobieństwie naruszania przez Firmy zbiorowych interesów konsumentów. W roku 2004 występował także do Oddziału Katowickiego UOKiK , przesyłając dokumenty, które mogłyby być pomocne w prowadzonym przez ten Oddział postępowaniu w sprawie naruszenia przepisów o zakazie działania firmy działającej w systemie konsorcyjnym. W styczniu 2005 roku otrzymałam zakupiony przez UOKiK dobrej jakości sprzęt komputerowy.

            Rzecznik współpracował również z Rzecznikiem Ubezpieczonych , Miejskim Rzecznikiem Konsumentów  w Białymstoku i Lublinie oraz z Federacją Konsumentów.

Pięcioletni okres funkcjonowania Rzecznika, jako organu ochrony interesów konsumentów na terenie powiatu białostockiego, pozwala na stwierdzenie ,iż instytucja ta spełnia swoje ustawowe zadania, służąc radą i pomocą. Praca rzecznika dostarcza wielkiej satysfakcji oraz poczucia dobrze spełnionego obowiązku wówczas, kiedy zgłoszony problem udaje się załatwić z korzyścią dla konsumenta.

Białystok, 2005.03.09

Przewodniczący Rady

Andrzej Adam Kałużyński