Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu. Skład osobowy rady powiatu ustalany jest w drodze wyborów  powszechnych, równych, bezpośrednich, odbywanych w głosowaniu tajnym, przeprowadzanym w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy.

Liczba radnych uzależniona jest od liczby mieszkańców powiatu. W skład Rady powiatu Białostockiego wchodzi 27 radnych.

Rada powiatu rozpatruje i rozstrzyga w formie uchwał wszystkie sprawy należące do jej kompetencji, określone w ustawie o samorządzie powiatowym oraz w innych ustawach i przepisach wykonawczych. Również w formie uchwał rada wyraża opinie i zajmuje stanowisko w sprawach związanych z realizacją swoich kompetencji stanowiących i kontrolnych.

Rada powiatu obraduje na sesjach zwoływanych przez jej przewodniczącego zgodnie z planem pracy, nie rzadziej niż raz na kwartał. Informacja o terminie, miejscu i porządku obrad podawana jest do wiadomości publicznej. Działalność rady powiatu jest jawna, obywatele mają prawo wstępu na sesje. Organizowanie pracy rady i prowadzenie jej obrad jest zadaniem przewodniczącego rady. Z przebiegu sesji sporządza się protokół. Podjęte przez radę powiatu uchwały przechowuje się w starostwie wraz z protokołami z sesji i ewidencjonuje w rejestrze.

Do wyłącznej właściwości rady powiatu, zgodnie z art. 12 ustawy o samorządzie powiatowym należy:

   Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy:
1)  stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu;
2)  wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego;
3)  powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, skarbnika powiatu, będącego głównym księgowym budżetu powiatu;
4)  stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu, w tym z działalności finansowej;
5)  uchwalanie budżetu powiatu;
6)  rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułu;
7)  podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami;
8)  podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących:
a)  zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady powiatu jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady powiatu,
b)  emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
c)  zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d)  ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym,
e)  zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę,
f)  tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,
g)  tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,
h)  współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z koniecznością wydzielenia majątku,
i)  tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek;
8a)  podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, o których mowa w art. 5;
9)  określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania;
9a)  podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych;
9b)  uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego;
9c)  uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy;
9ca)  przyjmowanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju;
9d)  dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zabezpieczenia przeciwpowodziowego powiatu;
10)  podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu;
10a)  podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów;
11)  podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu.

Rada powiatu kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych, powołując w tym celu  komisję rewizyjną. Rada powiatu może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot ich działania oraz skład osobowy. Radni mogą tworzyć kluby radnych. Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy rady i komisji powoływanych przez radę, a także zasady tworzenia klubów radnych, określa statut powiatu.

Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej powiatu, utrzymywać stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególności przyjmować zgłaszane przez mieszkańców powiatu postulaty i przedstawiać je organom powiatu do rozpatrzenia, nie jest jednak związany instrukcjami wyborców. Radny obowiązany jest brać udział w pracach organów powiatu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych, do których został wybrany lub desygnowany. W sprawach zasadniczych radny może występować z interpelacjami i zapytaniami do zarządu powiatu i komisji rady. Odpowiedzi udzielane są w terminie 14 dni ustnie na sesjach lub pisemnie.                     

Przed objęciem mandatu radny składa ślubowanie następującej treści:

"Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu Polskiego, strzec suwerenności i interesów Państwa Polskiego, czynić wszystko dla pomyślności Ojczyzny, wspólnoty samorządowej powiatu i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej". Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania: "Tak mi dopomóż Bóg".