Uchwała Nr XXXI / 262 / 2005

Rady Powiatu Białostockiego

z dnia 25 sierpnia 2005 roku

w sprawie przyjęcie Powiatowego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego i Powiatowego Programu Prewencji Miażdżycy, Cukrzycy i Nadciśnienia.

       Na podstawie art. 8 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r.  o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. Nr 210, poz. 2135) w związku z art. 55 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2001r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91 poz. 408 z późn. zm.), po przeprowadzeniu konsultacji   z gminami Powiatu Białostockiego, Rada Powiatu Białostockiego uchwala co następuje:

§ 1

Przyjąć do realizacji Powiatowy Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego stanowiący załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały.

§ 2

Przyjąć do realizacji Powiatowy Program Prewencji Miażdżycy, Cukrzycy  i Nadciśnienia stanowiący załącznik Nr 2 do niniejszej uchwały.

§ 3

Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu Białostockiego.

§ 4

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady

Andrzej Adam Kałużyński

Załącznik Nr 1

do Uchwały Nr XXXI/ 262 /2005

Rady Powiatu Białostockiego

z dnia 25.08.2005 r.

POWIATOWY PROGRAM

PROFILAKTYKI GRUŹLICY PŁUC  I NOWOTWORÓW UKŁADU ODDECHOWEGO

1. Podstawa prawna:   

-  ustawa z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. Nr 210, poz. 2135)

- ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej  (Dz.U Nr Nr 91, poz. 408 z późn. zm.)

- ustawa z dnia 6 września 2001 roku o chorobach zakaźnych (Dz.U.  Nr 125, poz. 1384 z późn. zm.)

2. Kierownictwo Programu:

Wydział Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Białymstoku

3.      Finansowanie Programu:

Samorząd Powiatu Białostockiego udzieli dotacji (w trybie art. 55 ustawy o zoz) na pokrycie kosztów badań radiologicznych oraz pokrywa  koszty administracyjne związane z jego realizacją Samorządy gminne pokryją koszty przewozu mieszkańców gmin do miejsc gdzie  przeprowadzane będą badania radiologiczne.

4. Realizator programu:

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łapach.

5. Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy i nowotworów układu  oddechowego

5.1. Gruźlica

     Gruźlica nadal stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia ludności całego świata, a nawet pod pewnymi względami jest groźniejsza niż kiedykolwiek przedtem. Przyjmuje się, że 1/3 mieszkańców świata tj. około 1,9 miliarda ludzi jest zakażanych prątkiem gruźlicy. Nieleczony chory zakaża 10-15 osób w ciągu roku.

Gruźlica jest chorobą społeczną. Zakażenie ułatwiają czynniki osłabiające odporność, takie jak niedożywienie, alkoholizm, narkomania, cukrzyca, leczenie kortykosterydami, cytostatykami, choroby nowotworowe, zakażenia wirusami,       w tym HIV. Ryzyko zachorowania na gruźlicę wzrasta wraz z wiekiem, mężczyźni chorują na gruźlicę dwa razy częściej niż kobiety.

Na uwagę zasługuje fakt, iż obecny system finansowanie świadczeń zdrowotnych nie zabezpiecza środków finansowych na profilaktykę gruźlicy i opiekę nad środowiskiem chorego

W skali międzynarodowej Polska należy do krajów europejskich o wysokiej zapadalności na gruźlicę, zwłaszcza w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej. Według zestawienia z innymi krajami Europy, w roku 2002 Polska zajmowała niechlubne II miejsce (współczynnik 27,1 na 100 000 mieszkańców), zaraz po Portugalii (współczynnik 43,8). W roku 2002 współczynnik zapadalności w województwie podlaskim wynosił 9,93, w powiecie białostockim zaś był niższy  i wynosił 5,78. Sytuacja epidemiologiczna uległa zmianie, bowiem  w roku 2004 współczynnik zapadalności na gruźlicę dla województwa podlaskiego wyniósł 9,15, w powiecie białostockim odnotowano znaczy jego wzrost do wartości 11,5. Zapadalność to liczba zachorowań w okresie sprawozdawczym (nowych przypadków chorobowych) w stosunku do liczby ludności. Wzrastają również współczynniki chorobowości gruźlicy (liczba chorych w stosunku do liczby ludności). W roku 2002 wskaźnik ten dla województwa podlaskiego wynosił 57,13, dla powiatu białostockiego 40,77. W roku 2004 wskaźnik dla województwa obniżył się i wynosił 41,4, podczas gdy wskaźnik dla powiatu wzrósł i wyniósł 49,61 na sto tysięcy mieszkańców. Wskaźnik chorobowości w roku 2004               w odniesieniu do przedziałów wiekowych chorych, w przeliczeniu na 10 tysięcy mieszkańców wyniósł:

Przedział wiekowy:                województwo           powiat

19-34 lat                                   0,84                     2,60

35-54 lat                                   4,31                     5,13

55-65 lat                                 24,88                    30,19

W roku 2002 z powodu gruźlicy zmarło w województwie podlaskim 27 osób, w tym 6 mieszkańców powiatu białostockiego (mężczyźni). W roku 2003 odpowiednio 32 mieszkańców województwa, w tym 6 mieszkańców powiatu          (2 kobiety i 4 mężczyzn), roku zaś 2004, 27 mieszkańców województwa, w tym 5 mieszkańców powiatu ( 1 kobieta i 4 mężczyzn).

Celem działań  profilaktycznych w gruźlicy jest zapobieganie zagrożeniom, a u osób zagrożonych zapobieganie rozwojowi choroby. Najważniejszą metodą zapobiegania zakażeniom jest eliminacja źródeł zakażenia poprzez wczesne wykrycie chorych prątkujących i ich leczenie.

5.2. Choroby nowotworowe układu oddechowego

Dział Statystyki Podlaskiego Centrum Zdrowia nie prowadzi badań statystycznych dotyczących zapadalności i chorobowości poszczególnych grup chorób nowotworowych. Ogólnie wskaźnik zapadalności na nowotwory wzrósł w województwie z 86,77  w roku 2002 do 90,89 w roku 2004, w powiecie zaś z 86,72 w roku 2002 do 95,62 w roku 2004. Liczba osób chorych ogółem na nowotwory zwiększyła się z 2980 w województwie  w roku 2002 do 4302 w roku 2004, w powiecie zaś z 391 w roku 2002 do 499 w roku 2004.

Nowotwory układu oddechowego spowodowały w województwie podlaskim zgony 661 osób w roku 2002 (120 kobiet i 541 mężczyzn), 677 w roku 2003 (118 kobiet i 559 mężczyzn) oraz 701 osób w roku 2004 (114 kobiet i 587 mężczyzn). Stanowi to odpowiednio, w poszczególnych latach 5,9%, 5,8% i 6% w odniesieniu do wszystkich zgonów. W powiecie białostockim zmarło z powodu nowotworów układu oddechowego w roku 2002 – 75 osób (18 kobiet i 57 mężczyzn), w roku 2003 – 80 osób (10 kobiet i 70 mężczyzn) i w roku 2004 - 83 osoby (9 kobiet i 74 mężczyzn), co stanowi odpowiednio, w poszczególnych latach 6,6%, 5,1% i 5,6% w odniesieniu do wszystkich zgonów.

6. Cel Programu:

 ە epidemiologiczny: dążenie do wyeliminowania gruźlicy jako choroby o znaczeniu społecznym poprzez ograniczenie szerzenia się zakażenia w populacji powiatu białostockiego drogą wykrywania i umożliwienia skutecznego leczenia chorych na gruźlicę, ograniczenie poprzez wczesne wykrycie skutków zdrowotnych choroby nowotworowej

ە społeczny: zmniejszenie zachorowalności, inwalidztwa i zgonów spowodowanych gruźlicą i nowotworami płuc poprzez zapewnienie dostępności świadczeń profilaktycznych i diagnostycznych mieszkańcom powiatu białostockiego

 7. Realizacja programu

       Podstawą programu jest wykrywanie gruźlicy i chorób nowotworowych układu oddechowego u osób uczestniczących w działaniach profilaktycznych  polegających na wypełnieniu ankiety, wykonaniu zdjęcia radiologicznego klatki piersiowej wraz z opisem oraz dostarczeniu osobom uczestniczącym ulotek informacyjnych.

Program realizowany będzie w okresie od 1 października 2005 r do 30 listopada 2006 r.

Adresowany jest do mieszkańców wszystkich gmin powiatu, w szczególności z grupy tzw. podwyższonego ryzyka (wiek powyżej 40 lat, aktualnie palący, kaszel trwający ponad 3 tygodnie, nawracające zakażenia układu oddechowego, duszności, osłabienie, stany podgorączkowe, nocne poty, odkrztuszanie plwociny, ból w klatce piersiowej, cukrzyca, nadużywanie alkoholu, narkomania, pensjonariusze domów pomocy społecznej). I etap programu – IV kwartał 2005 roku realizowany będzie w stosunku do mieszkańców gmin – Gródek, Juchnowiec, Michałowo, Tykocin i Zawady. Mieszkańcy pozostałych gmin zostaną objęci programem w II etapie realizowanym w roku 2006.

Zakłada się iż w programie uczestniczyć będzie po około 120 osób z każdej gminy, w oparciu o spontaniczną zgłaszalność mieszkańców, dowożonych w sposób zorganizowany do miejsca badań radiologicznych w godzinach popołudniowych, w celu zapewnienia mieszkańcom jak największej dostępności do usług. Harmonogram dowozów ustali Realizator w porozumieniu z gminami. Łącznie zakłada się ,iż programem objęta zostanie populacja około 2000 osób.

       Realizacja zadań wynikających z programu zostanie poprzedzona kampanią informacyjną polegającą na wywieszeniu w przychodniach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, w gminnych ośrodkach pomocy społecznej, urzędach gmin stosownych ogłoszeń oraz zamieszczenie w mediach i na stronie internetowej Powiatu stosownych komunikatów.

     Zarząd Powiatu zawrze z Realizatorem programu porozumienie w sprawie udzielenia dotacji , określające w sposób szczegółowy zasady jej rozliczania.

8. Koszty realizacji programu

- koszt całkowity badań radiologicznych- 2000 osób x 12 zł = 24 000 zł

- koszt badań radiologicznych w roku 2005 – 600 osób x 12 zł= 7 200 zł

- inne koszty organizacyjne w roku 2005( druk ankiet, ulotek informacyjnych, ogłoszeń, opłacenie komunikatów w mediach) –2 000 zł

- koszty przewozu osób – pokrywają gminy

9. Monitoring programu

Realizator programu informuje Kierownictwo programu o jego realizacji po zakończeniu kolejnego miesiąca. Zakłada się, że informacje te mogą być podstawą weryfikacji przyjętych założeń oraz metod realizacji programu.

10. Ocena wyników programu

1.  Oparta będzie  na ocenie trafności doboru populacji objętej programem.

2.  Oparta na liczbie osób uczestniczących w programie.

3. Oparta na liczbie osób u których rozpoznano, na podstawie badania    radiologicznego gruźlicę i chorobę nowotworową układu oddechowego.

Przewodniczący Rady

Andrzej Adam Kałużyński

Załącznik A- ANKIETA dla pacjenta biorącego udział w Powiatowym Programie Profilaktyki Gruźlicy Płuc

i Nowotworów Układu Oddechowego

1. Imię i nazwisko……………………………………………………………

2. Adres pacjenta ……………………………………………………………..

2. PESEL  …………………………………. 

3. Nazwa i adres placówki POZ pacjenta…………………………………………..

4. Palenie tytoniu:  □ – tak      □- nie  (zakreśl krzyżykiem)

5. Jeśli tak, to od ilu lat  ____ i ile papierosów dziennie______

6. Kontakt z chorym na gruźlicę:  □ –tak      □ – nie

7. Narażenie zawodowe (zakreślić):

   □-azbest   □-sadze   □-smoły   □- spaliny   □-przemysł gumowy

8. Które z poniższych okoliczności są spełnione ( zakreślić):

   □ – wiek powyżej 65  roku życia,

   □ – aktualnie palący, co najmniej od 10 lat, co najmniej jedną paczkę dziennie i wiek powyżej 40 lat,

   □ – kaszel trwający ponad 3 tygodnie,

   □ – nawracające zakażenia układu oddechowego,

   □ – krwioplucie, duszność, osłabienie, stany podgorączkowe, nocne poty,  odkrztuszanie plwociny, ból w klatce piersiowej,

   □ – cukrzyca,

   □ – nadużywanie alkoholu,

   □ – narkomania,

   □- pensjonariusz domu pomocy społecznej,

   □ – bezdomny

Data:……………………………

Załącznik Nr 2

do Uchwały Nr XXXI/ 262 / 2005

Rady Powiatu Białostockiego

do dnia 25.08.2005 r.

POWIATOWY PROGRAM PREWENCJI MIAŻDŻYCY, CUKRZYCY I NADCIŚNIENIA

1.      Podstawa prawna

-  ustawa z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.  Nr 210, poz. 2135)

- ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U Nr Nr 91, poz. 408 z późn. zm.)

2.      Kierownictwo Programu:

Wydział Spraw Społecznych Starostwa Powiatowego w Białymstoku

3.      Finansowanie Programu:

Samorząd Powiatu Białostockiego udzieli dotacji (w trybie art. 55 ust. 1 pkt. 1 ustawy o zoz-ach) na pokrycie kosztów badań poziomu cholesterolu i glukozy we krwi. Zakłada się udział finansowy, po zawarciu stosowych porozumień gmin, na rzecz mieszkańców których przeprowadzane będą badania.

4.      Realizator Programu:

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łapach

5.      Cel Programu:

Celem ogólnym programu jest ograniczenie zachorowań na choroby układu krążenia i cukrzycę poprzez identyfikację osób z ryzykiem rozwoju miażdżycy, cukrzycy i nadciśnienia.

6.      Uzasadnienie:

Częstość występowania miażdżycy, cukrzycy, szczególnie typu B i nadciśnienia we współczesnym świecie jest tak duże, że można je nazwać epidemią dwudziestego pierwszego wieku.                  

W województwie podlaskim, podobnie jak w Polsce, choroby układu krążenia stanowią główną przyczynę zgonów (około 45% wszystkich zgonów). W powiecie białostockim zgony z tej przyczyny stanowią powyżej 45%, przy czym obserwuje się tendencję rosnącą. Cukrzyca jest jednym z czynników ryzyka występowania miażdżycy, największą ilość zgonów z tej przyczyny w skali województwa podlaskiego odnotowuje się w mieście Białymstoku i powiecie Białostockim.

Przeprowadzenie, nawet w ograniczonym zakresie, badań diagnostycznych pozwoliło by na identyfikację osób z ryzykiem zachorowania.

7.      Realizacja programu:

Podstawą Programu jest identyfikacja osób z ryzykiem zachorowania na miażdżycę, cukrzycę i nadciśnienie poprzez przeprowadzenie badania poziomu cholesterolu i glukozy we krwi, pomiaru ciśnienia tętniczego, pomiaru wagi ciała i grubości tkanki tłuszczowej.

Program realizowany będzie w II półroczu 2005 roku i w roku 2006.

Adresowany jest do mieszkańców powiatu, którzy ukończyli 25 rok życia, z wyłączeniem osób z rozpoznaną wcześniej niedokrwienną choroba serca lub chorobą naczyniową mózgu oraz z rozpoznaną już cukrzycą.

Program realizowany będzie w ramach tzw. ”białych niedziel” połączonych z organizowanymi przez gminy imprezami masowymi.

Zakłada się w roku 2005 organizację dwóch „białych niedziel”: w Łapach dla mieszkańców gmin Łapy, Suraż i Poświętne oraz innej  wytypowanej gminie. W roku 2006 zakłada się organizację 4 „białych niedziel” dla zainteresowanych gmin.

8.      Koszt realizacji programu:

    W roku 2005 dotacja z budżetu powiatu w wysokości 2 x 1000zł

co pozwoli na przeprowadzenie łącznie 222 badań. W roku 2006 – dotacja z budżetu w wysokości 4 x 1000zł, co pozwoli na przeprowadzenie 444 badań. Zarząd Powiatu zawrze z realizatorem stosowne porozumienie, w którym szczegółowo określone zostaną zasady rozliczenia dotacji.

Przeprowadzenie większej ilości badań będzie możliwe po uzyskaniu przez powiat dotacji z budżetu zainteresowanej gminy, lub pozyskaniu przez Realizatora środków finansowych z innych źródeł.

9.      Ocena wyników programu:

Ocena będzie oparta o informacje o liczbie przeprowadzonych badań oraz liczbie i rodzaju stwierdzonych wyników patologicznych.

Przewodniczący Rady

Andrzej Adam Kałużyński